Śmierć papieża Franciszka uruchamia szereg starannie zaplanowanych obrzędów i rytuałów, które poprzedzają konklawe mające wybrać jego następcę.
Śmierć papieża Franciszka rozpoczyna złożony proces ceremonialny obejmujący poświadczenie zgonu, publiczne wystawienie ciała dla wiernych chcących oddać hołd, a następnie pogrzeb i pochówek. Papież Franciszek w zeszłym roku wprowadził zmiany do obrzędów pogrzebowych – uprościł rytuały.
Zmiany te zostały zawarte w tomie zatytułowanym „Ordo Exsequiarum Romani Pontificis” (Obrzęd Pogrzebu Biskupów Rzymskich). Rewizja obrzędów pogrzebowych nie była podejmowana od 2000 roku, choć papieże często wprowadzali zmiany w zasadach regulujących konklawe.
Trzy główne etapy ceremonii
Proces pogrzebowy składa się z trzech głównych etapów, które muszą być zachowane między śmiercią papieża a jego pochówkiem.
Poświadczenie śmierci
Formalne potwierdzenie śmierci może odbyć się w prywatnej kaplicy papieża, a nie w jego sypialni. Po śmierci papieża, szef watykańskiej służby zdrowia bada ciało, ustala przyczynę śmierci i sporządza raport. Ciało zostaje ubrane na biało.
Ciało spoczywa w prywatnej kaplicy papieża podczas rytualnego ogłoszenia śmierci, któremu przewodniczy kamerling – watykański urzędnik zarządzający Stolicą Apostolską w czasie „sede vacante”, czyli między śmiercią lub rezygnacją jednego papieża a wyborem kolejnego. Tę funkcję pełni amerykański kardynał Kevin Farrell, jeden z najbardziej zaufanych współpracowników Franciszka.
Wystawienie ciała w Bazylice św. Piotra
W odróżnieniu od wcześniejszych tradycji, ciało papieża umieszczane jest w drewnianej trumnie z cynkową trumną wewnątrz, zamiast w tradycyjnych trumnach z cyprysu, ołowiu i dębu. Papież jest ubrany w czerwone szaty liturgiczne, mitrę oraz paliusz. Przy trumnie umieszczona jest Paschalna świeca.
Kiedy ciało wnoszone jest do bazyliki, śpiewana jest Litania do Wszystkich Świętych. Procesji przewodniczy kamerling. Wprowadzono również zmianę polegającą na tym, że ciało papieża nie jest już umieszczane na podwyższonym katafalku – zamiast tego uproszczona drewniana trumna jest ustawiona przodem do ławek.
Zamknięcie trumny i pochówek
W noc przed pogrzebem kamerling przewodniczy zamknięciu i opieczętowaniu trumny w obecności innych wysokich rangą kardynałów. Na twarz papieża kładzie się białą tkaninę. Do trumny wkłada się worek zawierający monety wybite podczas jego pontyfikatu oraz jednostronicowy opis jego pontyfikatu, znany po włosku jako „rogito”. Dokument jest odczytywany na głos przez mistrza ceremonii liturgicznych, a następnie zwijany i umieszczany w cylindrycznej tubie wewnątrz trumny.
Pogrzeb i miejsce pochówku
Pogrzebowi przewodniczy dziekan Kolegium Kardynalskiego, a jeśli nie jest to możliwe, wicedziekan lub inny wysoki rangą kardynał. Obecnym dziekanem jest włoski kardynał Giovanni Battista Re (91 lat), a wicedziekanem argentyński kardynał Leonardo Sandri (81 lat).
Franciszek wyraził życzenie, aby być pochowanym nie w Bazylice św. Piotra ani w jej grotach, gdzie spoczywa większość papieży, lecz w Bazylice Matki Bożej Większej (Santa Maria Maggiore).
Po pochówku Kościół katolicki rozpoczyna dziewięciodniowy okres oficjalnej żałoby, znany jako „novemdiales”, po którym rozpoczyna się konklawe.
Czterech kardynałów z Polski ma prawo wyboru nowego papieża. Wkrótce będzie ich trzech