Zapowiadaliśmy, że będziemy zbierać podpisy pod wnioskiem o referendum i we wrześniu ta operacja się rozpocznie – oświadczył lider PiS Jarosław Kaczyński w czwartek, nawiązując do czerwcowej zapowiedzi ws. referendum dot. paktu migracyjnego.
„Chciałem zapowiedzieć, że my dotrzymamy słowa. Zapowiadaliśmy, że będziemy zbierać podpisy pod wnioskiem o referendum (…) i w nieodległym okresie ta sprawa zostanie już ogłoszona i rozpoczęta” – powiedział szef PiS podczas czwartkowej konferencji prasowej.
„Pamiętamy o tym, powiedzieliśmy, że zrobimy to we wrześniu, i we wrześniu ta operacja się rozpocznie. Mam nadzieję, że z sukcesem” – dodał.
Rzecznik PiS Rafał Bochenek w późniejszym wpisie na platformie X doprecyzował, że PiS zgodnie z zapowiedzią rusza z akcją zbiórki podpisów pod referendum ws. paktu migracyjnego i związanej z nim relokacji nielegalnych migrantów.
„Chcemy zatrzymać to szaleństwo, które szkodzi Europie, a dzisiaj jest realna próba przerzucenia odpowiedzialności za błędy brukselskiej polityki 'multikulti’ na Polskę i Polaków. Stop Nielegalnej Migracji” – napisał Bochenek.
Kaczyński pod koniec czerwca br. podczas konwencji ugrupowania w Pułtusku, gdzie nakreślił plany na kolejne miesiące, zapowiedział zbieranie podpisów pod żądaniem referendum ws. wypowiedzenia paktu migracyjnego. „Od września będziemy zbierali podpisy pod żądaniem nowego referendum” – ogłosił wtedy.
„To musi być podstawa do innego żądania, bo jesteśmy przekonani, że takie referendum, jeśli do niego dojdzie, wygramy. Żądania wypowiedzenia tego paktu (migracyjnego – red.)” – dodał wówczas Kaczyński.
Poprzednie referendum, zainicjowane przez PiS, odbyło się przy okazji wyborów parlamentarnych 15 października 2023 r. Znalazło się w nim pytanie dotyczące przyjmowania migrantów do Polski. W związku z tym, że nie przekroczono progu frekwencyjnego, wynoszącego 50 proc., jego wyniki nie były wiążące.
Zgodnie z art. 125 konstytucji „w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być przeprowadzone referendum ogólnokrajowe”, które „ma prawo zarządzić Sejm bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub prezydent za zgodą Senatu, wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności, co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów”.
Zasady przeprowadzania referendum określone są także w ustawie o referendum ogólnokrajowym. Zgodnie z nią Sejm może postanowić o poddaniu pod referendum określonej sprawy z własnej inicjatywy, a także na wniosek Senatu, rządu lub grupy 500 tys. obywateli uprawnionych do udziału w referendum. Co istotne, we wniosku o zarządzenie referendum powinny znaleźć się propozycje pytań lub wariantów rozwiązania w sprawie poddanej pod referendum. Ostatecznie treść pytań lub wariantów ustala Sejm w uchwale o zarządzeniu referendum.
Z kolei, jeśli to prezydent zarządza referendum, to powinien on przekazać Senatowi projekt postanowienia o referendum z treścią pytań lub wariantów rozwiązania oraz terminem jego przeprowadzenia. Senat ma następnie 14 dni na podjęcie uchwały w sprawie wyrażenia zgody na referendum.
Referendum ogólnokrajowe w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa jest ważne, tzn. jego wynik jest wiążący, jeżeli wzięła w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Ostatecznie ważność referendum ogólnokrajowego stwierdza Sąd Najwyższy.