Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego (ISKK) opublikował najnowsze dane dotyczące uczestnictwa wiernych w niedzielnej mszy świętej w Polsce. Z opublikowanego raportu wynika, że po latach spadków nastąpiło niewielkie odbicie frekwencji, a różnice regionalne w poziomie religijności pozostają bardzo wyraźne.
Uczestnictwo w niedzielnej mszy w 2024 roku
Według danych ISKK w 2024 roku w niedzielnej mszy świętej uczestniczyło 29,57 proc. katolików. Oznacza to nieznaczny wzrost w porównaniu z 2023 rokiem, gdy wskaźnik ten wynosił 29 proc. Choć zmiana jest symboliczna, przerywa ona wcześniejszy trend spadkowy obserwowany w kolejnych latach.
Najbardziej religijne regiony Polski
Jak co roku, najwyższe wskaźniki praktyk religijnych odnotowano w południowo-wschodniej części kraju. Zdecydowanie wyróżnia się diecezja tarnowska, gdzie w niedzielnej mszy uczestniczy aż 62,3 proc. wiernych. Wysoki poziom praktyk utrzymuje się również w diecezjach rzeszowskiej i przemyskiej, w których frekwencja przekracza 50 proc.
Na północy Polski statystyki winduje w górę mniejszość kaszubska. W diecezji pelplińskiej jest to aż 37,59 proc., a w gdańskiej, gdzie Kaszubów jest mniej, choć również są wyraźnie obecnie, to 26,43 proc.
To właśnie te regiony, tradycyjnie kojarzone m.in. z góralską i kaszubską tożsamością regionalną, od lat utrzymują pozycję najbardziej zaangażowanych religijnie obszarów w Polsce.
Najniższa religijność na północnym zachodzie i w aglomeracjach
Na drugim biegunie znajdują się diecezje położone w północno-zachodniej Polsce, gdzie praktyki religijne są zdecydowanie rzadsze. Niskie wskaźniki odnotowano również w dużych aglomeracjach miejskich dawnego zaboru rosyjskiego, takich jak Warszawa, Łódź oraz Zagłębie Dąbrowskie. To właśnie w tych regionach frekwencja na niedzielnych mszach należy do najniższych w kraju.
Metodologia ISKK budzi pytania
Eksperci zwracają uwagę, że dane publikowane przez ISKK opierają się na stałych założeniach metodologicznych. Od początku prowadzenia badań instytut przyjmuje, że około 18 proc. katolików nie jest zobowiązanych do uczestnictwa w niedzielnej mszy – ze względu na wiek, stan zdrowia lub inne przeszkody – i grupa ta jest wyłączana z obliczeń.
Krytycy wskazują jednak, że od lat 80. struktura demograficzna polskiego społeczeństwa znacząco się zmieniła. Starzenie się populacji oraz zmiany zdrowotne mogą oznaczać, że przyjęty odsetek osób zwolnionych z obowiązku uczestnictwa w mszy nie odzwierciedla już aktualnych realiów.
Religijność w Polsce – stabilizacja czy chwilowe odbicie?
Najnowsze statystyki pokazują, że religijność w Polsce pozostaje silnie zróżnicowana regionalnie. Choć ogólnokrajowy wzrost frekwencji jest niewielki, dane ISKK sugerują pewną stabilizację po latach wyraźnych spadków. Pytanie, czy jest to trwała zmiana trendu, czy jedynie krótkotrwałe wahnięcie, pozostaje otwarte.