Na rozpoczynającym się we wtorek posiedzeniu Sejmu posłowie wybiorą w głosowaniu nowego marszałka izby; zgodnie z umową koalicyjną ma nim zostać obecny wicemarszałek, współprzewodniczący Nowej Lewicy Włodzimierz Czarzasty. Sejm wybierze też nowego wicemarszałka lub wicemarszałków izby.
Dotychczasowy marszałek Sejmu Szymon Hołownia podpisał w zeszły czwartek – 13 listopada – rezygnację z tej funkcji. Jest to wypełnienie umowy koalicyjnej, w myśl której w drugiej połowie kadencji na fotelu marszałka ma go zastąpić Włodzimierz Czarzasty.
Do zmiany marszałka dojdzie na rozpoczynającym się we wtorek posiedzeniu Sejmu. Wybór marszałka Sejmu następuje bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Posłowie KO, Lewicy, Polski 2050 i PSL potwierdzają poparcie dla kandydatury Czarzastego, podkreślając, że „umów należy dotrzymywać”.
Sprzeciw wobec jego kandydatury zapowiedzieli posłowie PiS, Konfederacji i Razem.
Zgodnie z umową koalicyjną Czarzasty miał przejąć funkcję marszałka Sejmu od 14 listopada i sprawować ją do końca kadencji. Jednak w zeszłym tygodniu Hołownia poinformował, że wraz z Czarzastym podjęli decyzję, by wybór nowego marszałka odbył się na posiedzeniu Sejmu, które rozpoczyna się 18 listopada.
Sejm na rozpoczynającym się we wtorek posiedzeniu dokona też wyboru wicemarszałka lub wicemarszałków izby. Kandydata na wicemarszałka może zgłosić co najmniej 15 posłów. Również wicemarszałka Sejm wybiera bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.
Według Doroty Niedzieli (KO) Hołownia zostanie nowym wicemarszałkiem. – Sam Szymon Hołownia był i jest dalej – przecież będzie wicemarszałkiem (Sejmu) – takim objawieniem sejmowym – mówiła wicemarszałek Sejmu w poniedziałek w Studiu PAP.
Hołownia powiedział w czwartek, że jeśli zostanie zgłoszony na wicemarszałka, to chętnie podejmie się tej funkcji. Hołownia zabiega też o otrzymanie funkcji Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców. Na początku listopada ocenił, że jego szanse „znacząco wzrosły” i kolejne państwa deklarują poparcie dla jego kandydatury.
Nie wiadomo, czy klub PiS zgłosi swojego kandydata na wicemarszałka Sejmu. Na początku listopada posłowie PiS podkreślili w rozmowie z PAP, że ostateczna decyzja w tej sprawie jeszcze nie zapadła. Według nich, jeśli w ogóle klub będzie wystawiał kogokolwiek, będzie to Elżbieta Witek. Była marszałek nie chciała się wypowiadać na temat swojego ewentualnego kandydowania. – W ogóle o tym nie myślę – powiedziała PAP Witek.
Klub PiS jest jedynym klubem, który nie ma swojego przedstawiciela w Prezydium Sejmu. 13 listopada 2023 r., na pierwszym posiedzeniu Sejmu X kadencji, klub PiS wystawił jako kandydatkę na wicemarszałka Elżbietę Witek, która była marszałkiem Sejmu w końcówce VIII kadencji oraz w IX kadencji. Witek nie została jednak wybrana: za jej kandydaturą głosowało 203 posłów, przeciw było 252, a trzy osoby wstrzymały się od głosu. Wcześniej była kontrkandydatką Hołowni w walce o fotel marszałka i też przegrała.
Wybrany na marszałka Sejmu Szymon Hołownia zapewniał wtedy, że klub PiS ma prawo do wicemarszałka, ale powinien wystawić kogo innego niż Witek, bo nie zostanie ona zaakceptowana przez posłów. Przedstawiciele klubu PiS odpowiadali, że nie wystawią nikogo innego, bo pozostałe kluby nie będą im dyktować, kogo mają wystawiać.
W czwartek Hołownia poinformował, jak będzie wyglądać procedura wyboru marszałka i wicemarszałków Sejmu. Jak podkreślił, pełniący obowiązki marszałka Czarzasty we wtorek o godz. 8.30 zwoła posiedzenie Prezydium Sejmu, na którym zostanie wyznaczony termin zgłaszania kandydatur na stanowisko marszałka Sejmu; upłynie on o godzinie 10.30 tego samego dnia. Jak dodał, o godz. 9 odbędzie się posiedzenie Konwentu Seniorów w celu zaopiniowania, uzupełnienia porządku dziennego o punkt obejmujący wybór marszałka.
O godz. 11 zostanie otwarte posiedzenie Sejmu, o godz. 11.05 Sejm przystąpi do wyboru marszałka Sejmu. Hołownia podkreślił, że od godz. 11.05 do 11.20 nastąpi prezentacja kandydatur: wnioskodawca będzie miał na to 15 minut. Potem odbędzie się dyskusja i głosowanie – około godz. 11.45.
Według Hołowni, jeśli zostanie wybrany marszałek Sejmu, o godz. 13 wybierani będą wicemarszałkowie. – Jeżeli marszałek Czarzasty zostanie marszałkiem, będą dwa wakaty na stanowiskach wicemarszałków – zauważył. – Sejm na początku kadencji uchwalił na „sztywno” liczbę wicemarszałków: jedno miejsce jest wakujące, bo nie obsadził go do tej pory PiS. (…) W związku z powyższym będzie możliwość zgłoszenia dwóch kandydatur – podkreślił. Jak dodał, cała procedura – jeśli przejdzie pomyślnie – ma zakończyć się około godziny 13 lub 14.
