Po śmierci papieża Franciszka cały świat będzie przyglądał się wyborowi jego następcy. Kolejny papież zostanie wybrany podczas konklawe, słowa pochodzącego z łaciny, oznaczającego „pokój, który można zamknąć” lub prościej „zamknięty pokój”. Jak wygląda cała procedura?
Członkowie Kolegium Kardynalskiego będą oddawać swoje głosy za zamkniętymi drzwiami Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie, słynnej z fresków Michała Anioła zdobiących jej sufit. Kardynałowie są wybierani przez każdego papieża, aby wybierać przyszłych papieży. Aby kardynał mógł głosować w konklawe, musi mieć mniej niż 80 lat.
Z 252 członków Kolegium Kardynalskiego, obecnie 137 jest uprawnionych do wyboru nowego papieża. 109 z nich to kardynałowie mianowani przez papieża Franciszka. W konklawe udział weźmie też pięciu kardynałów mianowanych przez Jana Pawła II i 23 nominatów Benedykta XVI.
Przygotowania do konklawe
Proces wyboru następcy papieża Franciszka rozpocznie się między 15 a 20 dni po jego śmierci. Przed konklawe Kolegium Kardynalskie spotka się na tzw. „kongregacjach generalnych”, aby omówić problemy, przed którymi stoi Kościół. Te spotkania będą również okazją dla nowych kardynałów i tych z odległych regionów geograficznych do poznania swoich współbraci.
Kardynałowie wezmą udział w specjalnej porannej Mszy Świętej, prosząc o duchowe przewodnictwo przed papieskim wyborem. Następnie zgromadzą się w Kaplicy Sykstyńskiej, która jest miejscem wszystkich papieskich konklawe od 1858 roku.
Rozpoczęcie konklawe
Konklawe formalnie rozpocznie się, gdy mistrz papieskich ceremonii liturgicznych ogłosi „extra omnes” (łac. „wszyscy wyjść”), co spowoduje opuszczenie Kaplicy Sykstyńskiej przez wszystkie osoby z wyjątkiem tych, które są uprawnione do głosowania.
Kardynałowie będą mieszkać w Domu Św. Marty, przypominającym hotel obiekcie w Watykanie, do czasu zakończenia konklawe. Od początku konklawe kardynałowie są odcięci od świata zewnętrznego, z zakazem korzystania z telefonów, telewizji, radia i gazet. Złamanie zasady tajności grozi ekskomuniką.
Proces głosowania
Kardynałowie zasiadają według rangi. Zwykle dziekan Kolegium Kardynalskiego zajmuje pierwsze miejsce, jednak obecny dziekan – kardynał Giovanni Battista Re – przekroczył wiek uprawniający do głosowania i nie będzie uczestniczył w konklawe. Zamiast tego, wybór papieża będzie prowadzony przez watykańskiego sekretarza stanu, kardynała Pietro Parolina.
Po zgromadzeniu się kardynałów, dziewięciu zostanie wybranych losowo do prowadzenia wyborów, a trzech z nich będzie „skrutatorami”, którzy będą badać karty do głosowania i odczytywać je na głos.
Każdy kardynał zapisuje imię swojego wybranego kandydata na karcie z napisem „Eligo in Summum Pontificem” („Wybieram na Najwyższego Kapłana”) i składa przysięgę: „Wzywam na świadka Chrystusa Pana, który mnie będzie sądził, że mój głos oddaję na tego, kogo według Boga uważam, że powinien być wybrany”.
Nowy papież zostaje wybrany większością dwóch trzecich głosów. Jeśli ta większość nie zostanie osiągnięta podczas pierwszego głosowania, karty do głosowania zostaną spalone w piecu. Czarny dym unoszący się z komina Kaplicy Sykstyńskiej zasygnalizuje światu zewnętrznemu, że wybór wciąż trwa – tradycja, która rozpoczęła się przy wyborze Benedykta XV w 1914 roku.
Przebieg konklawe
Po pierwszym dniu – i w kolejnych dniach – odbędą się maksymalnie cztery głosowania dziennie, jeśli nie zostanie osiągnięta większość dwóch trzecich głosów. Zarówno Benedykt XVI, jak i Franciszek zostali wybrani po stosunkowo niewielkiej liczbie głosowań: czterech w przypadku Benedykta i pięciu w przypadku Franciszka.
Zgodnie z zasadami ustanowionymi przez Benedykta XVI, jeśli nowy papież nie zostanie wybrany po 13 dniach, nastąpi dzień modlitwy i refleksji. Następnie wybór będzie między dwoma najlepszymi kandydatami, z których jeden musi otrzymać dwie trzecie większości głosów.
Konklawe są zwykle krótkie, jak wybór Piusa XII w 1939 roku, który nastąpił po trzech głosowaniach. W niektórych przypadkach obrady trwały znacznie dłużej – najdłuższe było konklawe papieskie z 1740 roku, które wybrało Benedykta XIV i trwało 181 dni.
„Pokój Łez” i ogłoszenie wyboru
Gdy kandydat otrzyma wystarczającą liczbę głosów, zostanie zapytany: „Czy przyjmujesz swój kanoniczny wybór na Najwyższego Kapłana?” Odpowiadając „Accepto” („Przyjmuję”), staje się nowym przywódcą Kościoła katolickiego. Wówczas karty do głosowania zostaną spalone, tworząc biały dym, który poinformuje świat, że konklawe się zakończyło i wybrano nowego papieża.
Natychmiast po wybraniu nowy papież decyduje o swoim imieniu. Wybór imienia często wskazuje kierunek nowego pontyfikatu. Nowy papież zostanie następnie zaprowadzony do „Pokoju Łez”. W tej komnacie, poza Kaplicą Sykstyńską, będzie miał chwile na refleksję nad ciężarem swojej pozycji. Założy białą sutannę i inne oznaki swojego urzędu. Jego wybór zostanie ogłoszony z balkonu Bazyliki św. Piotra.
Z balkonu nowy papież powita zgromadzony poniżej tłum i udzieli swojego pierwszego błogosławieństwa światu. Rozpocznie się nowy pontyfikat.