Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu rozpatrzył skargę Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej na jego rozwiązanie przez polski sąd. Według ETPCz, skarga jest dopuszczalna, ponieważ decyzja sądu naruszyła art. 11 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej zostało wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego w 2011 r. Opolska prokuratura złożyła wówczas wniosek o jego rozwiązanie, ale sąd okręgowy utrzymał w mocy decyzję dotyczącą rejestracji. W związku z tym prokuratura złożyła skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego.
W uzasadnieniu SN podkreślił, że nazwa Stowarzyszenie Osób Narodowości Śląskiej może wprowadzać w błąd, wskazując istnienie odrębnego narodu śląskiego i nakazał ponownie rozpatrzenie postanowienia o jego rejestracji.
W 2014 r. opolski sąd rejonowy nakazał Stowarzyszeniu Osób Narodowości Śląskiej zmianę nazwy i statutu, aby wykreślić z nich zwroty dotyczące narodu i narodowości śląskiej. Zmiany częściowo zostały wprowadzone, ale nie dotyczyły zakwestionowanych zwrotów, więc w 2015 r. zapadła decyzja o likwidacji stowarzyszenia.
W czwartek ETPCz opublikował wyrok, w którym uznał skargę za dopuszczalną, stwierdzając jednocześnie, że „doszło do naruszenia artykułu 11 Konwencji”. Zdaniem Trybunału, sądy krajowe nie przedstawiły wystarczających argumentów przemawiających za rozwiązaniem skarżącego stowarzyszenia. ETPCz uznał, że powody, na które powoływały się władze w celu rozwiązania skarżącego stowarzyszenia, nie były „istotne i wystarczające”.
Skarżący nie przedstawił roszczenia o zadośćuczynienie. W związku z tym Trybunał uznał też, że nie ma podstaw do przyznania skarżącemu stowarzyszeniu jakiejkolwiek kwoty z tego tytułu.
Orzeczenie ETPCz ucieszyło Pejtera Długosza, założyciela i zarazem likwidatora Stowarzyszenia Osób Narodowości Śląskiej.
Utwierdziło nas to w przekonaniu, które mamy od kilkunastu lat, że w obecnym systemie prawnym, który obowiązuje w Polsce, Ślązacy mają prawo zrzeszać się jako osoby narodowości śląskiej – powiedział Długosz w rozmowie z PAP.
Podczas spisu powszechnego w Polsce w 2021 r. narodowość śląską zadeklarowało w sumie 596 224 osoby (236 588 jako pierwszą, 187 372 jako jedyną). Używanie języka śląskiego w kontaktach domowych potwierdziło 467 145 osób (54 957 jako jedynego).
