W sobotę odbyły się uroczystości pogrzebowe ofiar Rzezi Wołyńskiej ekshumowanych w Puźnikach na zachodzie Ukrainy, dawnych Kresach Rzeczpospolitej. Później ukraiński IPN wydał skandaliczny komunikat, pisząc o pogrzebie „ofiar sowieckich represji” – a nie ukraińskich nacjonalistów z OUN-UPA.
Początkowo na stronie ukraińskiego IPN można było przeczytać, że Polacy, którzy zostali bestialsko zamordowani w Puźnikach, to „ofiary sowieckich represji”. Według nieoficjalnych informacji z kręgów rządowych, które podaje RMF FM, w tej sprawie miał interweniować polski resort spraw zagranicznych. Sprawę nagłośnił także portal kresy.pl.
Co prawda informacje na stronie ukraińskiego IPN zmieniono, ale „sukces” polskiej dyplomacji nie jest w tym zakresie znaczący. Teraz bowiem można przeczytać, że ci, którzy zostali brutalnie zamordowani podczas Rzezi Wołyńskiej to „ofiary, które zginęły w 1945 roku”. Co więcej, Ukraińcy twierdzą, że doszło do „ponownego pochówku szczątków znalezionych podczas ekshumacji”. Tak przynajmniej nazywają pochowanie w bezimiennych grobach szczątków ekshumowanych z dołów śmierci. Nie ma natomiast – ani w miejscu „pochówku” ani też w komunikacie ukraińskiego IPN – wskazania sprawców i okoliczności, a więc przemilczano fakt, że za potworną zbrodnię odpowiadają ukraińscy nacjonaliści z Ukraińskiej Powstańczej Armii.
Do formy „pochówku” odniósł się na portalu X redaktor naczelny „Najwyższego CZAS!”-u i historyk dr Tomasz Sommer. „Leżeli w bezimiennym grobie, będą leżeć w bezimiennym grobie. Szacunek dla zamordowanych przez UPA na Ukrainie. Plują tymi ekshumacjami ofiarom w twarz” – skwitował.
Leżeli w bezimiennym grobie, będą leżeć w bezimiennym grobie. Szacunek dla zamordowanych przez UPA na Ukrainie. Plują tymi ekshumacjami ofiarom w twarz. https://t.co/b22mStOLBH
— Tomasz Sommer (@1972tomek) September 9, 2025
– Sama akcja nie miała charakteru ludobójstwa ani masowego mordowania ludności cywilnej. Co potwierdzają również szczątki ekshumowane, wśród których jest 15 męskich szkieletów w wieku mobilizacyjnym. Wieś Puźniki była jednym z ośrodków, gdzie funkcjonariusze NKWD współpracowali z polskimi partyzantami przeciwko ludności ukraińskiej – grzmiał cytowany przez serwis TSN szef ukraińskiego IPN Ołeksandr Ałfiorow.
Podczas ekshumacji w Puźnikach, które trwały od 23 kwietnia do 10 maja, wydobyto szczątki 42 osób. Do zbrodni w tej polskiej miejscowości doszło w nocy z 12 na 13 lutego 1945 r. Sprawcami byli członkowie sotni UPA pod dowództwem Petra Chamczuka, który stał na czele oddziału „Szare Wilki” (Siri Wowky). Źródła podają, że w wyniku masakry życie straciło od 50 do 120 osób. Sprawcy nigdy nie ponieśli za to żadnej kary.
Polska wciąż czeka na kolejną zgodę ukraińskich władz na rozpoczęcie następnych poszukiwań i ekshumacji w Puźnikach.