Rzecznik rządu Adam Szłapka przekazał Polsat News, że Sojusz Północnoatlantycki zdecydował o uruchomieniu art. 4 Traktatu Północnoaltalntyckiego. Wniosek o to złożył rząd warszawski.
W nocy z wtorku na środę Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych powiadomiło, że w trakcie nocnego ataku Rosji na Ukrainę polska przestrzeń powietrzna została wielokrotnie naruszona przez drony.
W celu zapewnienia bezpieczeństwa polskiej przestrzeni powietrznej Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych uruchomił wszystkie niezbędne procedury; rano premier Donald Tusk przekazał, że doszło do co najmniej 19 naruszeń polskiej przestrzeni, a co najmniej 3 drony zostały strącone przez polskie i sojusznicze lotnictwo. Użycie uzbrojenia przez polskie lotnictwo to wydarzenie bez precedensu w najnowszej historii Polski.
Czytaj więcej: Odnaleziono osiem dronów. Najwięcej spadło na Lubelszczyźnie [FOTO]
Rano podczas przedstawiania informacji w Sejmie premier zapowiedział, że Polska złoży formalny wniosek do Rady Północnoatlantyckiej o uruchomienie art.4 NATO, mówiącego o konsultacjach sojuszników w sytuacji zagrożenia jednego z nich. Wniosek ten został uzgodniony z prezydentem Karolem Nawrockim.
Artykuł 4. brzmi: „Strony będą się wspólnie konsultowały, ilekroć – zdaniem którejkolwiek z nich – zagrożone będą: integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron”.
Konsultacje sojuszników już się odbyły i – jak przekazał Szłapka w rozmowie z Polsat News – NATO zdecydowało się na uruchomienie art. 4. Wcześniej powoływano się na niego siedmiokrotnie w historii Sojuszu.
Art. 4 traktatu
W historii Sojuszu Północnoatlantyckiego, od 1949 r., na artykuł 4. powołano się siedem razy. Polska uczyniła to w 2022 r., wraz z grupą sojuszników, w związku z pełnoskalową agresją Rosji na Ukrainę, a także wcześniej, w 2014 r., w związku z wywołanym przez Rosję kryzysem na Krymie i w Donbasie.
Każde państwo członkowskie może formalnie powołać się na ten artykuł. Sytuacja zagrożenia zostaje wówczas omówiona i może (ale nie musi) spowodować podjęcie decyzji lub wspólne działanie państw Sojuszu Północnoatlantyckiego w odpowiedzi na poruszony problem.
„Konsultacje wzmacniają polityczny wymiar NATO, dając państwom członkowskim możliwość wyrażania opinii i zaprezentowania oficjalnych stanowisk. Nadają również NATO aktywną rolę w dyplomacji prewencyjnej, zapewniając środki pomagające uniknąć konfliktu zbrojnego” – informuje Sojusz Północnoatlantycki na swojej oficjalnej stronie.
Najczęściej w historii NATO na art. 4. powoływała się Turcja. Była pierwszym państwem członkowskim, które odwołało się do tego zapisu. Nastąpiło to w 2003 r. z powodu zagrożenia dla tureckich obywateli, wynikającego z konfliktu w sąsiednim Iraku. Sojusz uzgodnił wówczas pakiet środków obronnych i przeprowadził operację Display Deterrence między lutym a majem 2003 r.
