Władze Krakowa zabiegają o wprowadzenie zmian w Krajowym Planie Odbudowy, które umożliwiłyby dofinansowanie inwestycji niezbędnych do skutecznego wdrożenia Strefy Czystego Transportu. Postulat ten popierają gminy otaczające stolicę Małopolski, zrzeszone w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska.
Prezydent Krakowa Aleksander Miszalski i wiceprezes Stowarzyszenia Metropolia Krakowska Marek Jamborski, skierowali list do przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen i premiera rządu Donalda Tuska w sprawie zmian w KPO.
Jak podkreślili w apelu, aktualizacja Krajowego Planu Odbudowy i wejście w życie krakowskiej strefy czystego transportu stanowi odpowiedni moment do utworzenia w ramach Krajowego Planu Odbudowy rozwiązań wspierających finansowo miasta wprowadzające strefy czystego transportu.
„Przygotowując się do wdrożenia SCT, samorządy zrzeszone w Stowarzyszeniu Metropolia Krakowska zidentyfikowały szereg inwestycji, które mogłyby zostać zrealizowane już w 2026 r. oraz dodatkowe inwestycje planowane do zakończenia do 2028 r.” – napisali sygnatariusze listu.
Wskazali, że projekty te znacząco podniosłyby dostępność i atrakcyjność transportu zbiorowego oraz zrównoważonych form mobilności, takich jak budowa parkingów P+R, rozbudowa infrastruktury rowerowej, zakup niskoemisyjnego taboru autobusowego czy budowa nowych linii tramwajowych.
„Działania te mają na celu stworzenie mieszkańcom realnych i wygodnych alternatyw dla codziennego korzystania z samochodów spalinowych, co wspiera wdrażanie SCT i zwiększa jej społeczną akceptowalność” – oceniono w dokumencie.
Autorzy listu zaapelowali o umożliwienie finansowania tych inwestycji ze środków KPO lub innych środków krajowych i europejskich, mając na uwadze znaczenie wdrażania strefy czystego transportu nie tylko dla Krakowa, ale i dla krajowej polityki transportowej i klimatycznej.
Wykluczenie komunikacyjne w praktyce
Rada Miasta Krakowa 12 czerwca przyjęła uchwałę o Strefie Czystego Transportu. Uchwała wprowadza od 1 stycznia 2026 r. zakaz wjazdu dla starszych samochodów, chyba że ich kierowcy uiścili opłatę. Ograniczenie obowiązuje wewnątrz IV obwodnicy.
Zgodnie z uchwałą od 1 stycznia 2026 r. na teren wewnątrz IV obwodnicy nie wjadą bez uiszczenia opłaty samochody benzynowe z normą Euro poniżej 4 lub wyprodukowane przed 2005 r. i diesle z normą Euro poniżej 6 lub wyprodukowane przed 2014 r. (przed 2012 r. dla ciężarówek i autobusów). Przepisy nie dotyczą mieszkańców Krakowa, którzy kupili stary pojazd przed 26 czerwca br.
Zdaniem przeciwników SCT strefa dyskryminuje osoby mniej zamożne, których nie stać na zakup nowego auta. Konsekwencją może być też ograniczenie biedniejszym osobom dostępu do pracy, nauki, placówek medycznych itp. w stolicy Małopolski.
Krakowską uchwałę o SCT zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar, pełniący rolę organu nadzorczego. Jego wątpliwości wzbudziła przede wszystkim kwestia równego traktowania obywateli poruszających się pojazdami po SCT. Zaskarżenie nie wstrzymuje wykonania uchwały do czasu prawomocnego wyroku.