MSWiA pracuje nad zmianami w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Chodzi m.in. o przedłużenie ochrony tymczasowej udzielanej obywatelom Ukrainy do 4 marca 2026 r.
W środę do opiniowania MSWiA przekazało projekt nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Jak wyjaśniono, w związku z decyzją wykonawczą Rady (UE) 2024/1836 z 25 czerwca 2024 r. przedłużającą ochronę tymczasową udzielaną obywatelom Ukrainy uciekającym przed wojną do 4 marca 2026 r., konieczne jest dostosowanie polskiego prawa.
Wydłużony zostaje również okres załatwiania przez wojewodów takich spraw jak udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, udzielenie zezwolenia na pobyt stały, udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, zmianę zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, cofnięcie cudzoziemcom zezwolenia na pobyt czasowy, pobyt stały oraz na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.
Projekt noweli zakłada także działania uszczelniające system udzielania pomocy m.in. wykluczenie możliwości nadawania uprawnień obywatelom Ukrainy, którzy krótkoterminowo przekraczają granicę na podstawie zezwolenia na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego.
„Osoby te bowiem przekraczają granicę jedynie krótkoterminowo, a charakter ich pobytu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej nie jest związany bezpośrednio z działaniami wojennymi na terytorium Ukrainy” – ocenił w uzasadnieniu do projektu resort.
Projekt doprecyzowuje kwestie związane z prowadzeniem w systemie teleinformatycznym krajowego zbioru rejestrów, ewidencji i wykazu w sprawach cudzoziemców. Komendant Główny Straży Granicznej będzie miał obowiązek wpisywania danych z dokumentów stanowiących podstawę przekroczenia granicy oraz dodanie odcisków linii papilarnych w celu jednoznacznej identyfikacji osób.
Projekt nakłada także wymóg przy nadawaniu numeru PESEL osobistej obecności dzieci bez względu na wiek.
Wprowadzona zostanie także konieczność potwierdzenia więzów rodzinnych obywatela państwa trzeciego z obywatelem Ukrainy stosowną dokumentacją – dokumentami stanu cywilnego lub innymi dokumentami wydanymi przez właściwe władze kraju.
„Regulacja wynika z prób nadużycia przepisów ustawy pomocowej i prób zalegalizowania pobytu przez obywateli państw trzecich, którzy nigdy nie pozostawali w relacjach rodzinnych z obywatelami Ukrainy” – czytamy.
Projekt ustawy określa też termin zakończenia przyjmowania uchodźców wojennych z Ukrainy do ośrodków zbiorowego zakwaterowania na 31 października 2025 r., poza grupami wrażliwymi.
Tym samym, zgodnie z zapisami projektu noweli, od 1 listopada 2025 r. wojewoda będzie mógł udzielić pomocy w postaci zakwaterowania i wyżywienia m.in. dzieciom, na które pobierane jest świadczenie wychowawcze w przypadku odpłatności 15zł/osobodzień; emerytom, którzy pobierają świadczenie emerytalne w przypadku odpłatności w wysokości 15 zł/osobodzień; osobom posiadającym orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności umiarkowanym i znacznym lub orzeczenie równoważne czy tym, którzy ukończyli: w przypadku kobiet – 60. rok życia, w przypadku mężczyzn – 65. rok życia, o ile nie pobierają świadczenia emerytalnego.
Doprecyzowane zostają przesłanki do otrzymania świadczenia 800+, tak by wypłacane było również na dzieci, które ukończyły szkołę ponadpodstawową przed ukończeniem 18. roku życia oraz spełniają obowiązek nauki przez uczęszczanie do uczelni lub na kwalifikacyjne kursy zawodowe.
Rozszerzony zostanie katalogu przesłanek do uchylenia zezwolenia na pobyt czasowy na okres 1 roku lub 6 miesięcy w sytuacji, gdy obywatel Ukrainy złożył wniosek zawierający nieprawdziwe dane osobowe lub fałszywe informacje; zeznał nieprawdę, zataił prawdę albo podrobił lub przerobił dokument w celu użycia go jako autentycznego lub takiego dokumentu używał jako autentycznego; w przypadku gdy związek małżeński został zawarty w celu obejścia przepisów określających zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Polski.
Kontynuowane ma być wsparcie dla jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy. Planuje się wydłużenie obowiązywania przepisów umożliwiających w szkole, w której utworzono dodatkowy oddział w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, przydzielenia nauczycielowi, za jego zgodą, godzin ponadwymiarowych.
Projekt noweli ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy ma też wprowadzać zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty mające na celu uszczelnienie tzw. systemu uproszczonego, umożliwiającego wykonywanie zawodu lekarza i lekarza dentysty przez obywateli Ukrainy oraz inne osoby, które uzyskały kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty poza Unią Europejską;
Zmiany będą dotyczyć także ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej i mają umożliwić właściwym okręgowym izbom pielęgniarek i położnych przedłużenie warunkowego prawa wykonywania zawodu wydanego w ramach tzw. procedury uproszczonej, do czasu ukończenia kształcenia zgodnego z wymogami UE i kontynuację zatrudnienia w zawodzie pielęgniarki lub położnej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jednak nie dłużej niż o 3 lata.