1 listopada w Kościele Katolickim obchodzona jest uroczystość Wszystkich Świętych. Jaka jest historia tego święta?
Uroczystość Wszystkich Świętych przypomina katolikom, że Kościół Katolicki uważa się za wspólnotę ludzi żyjących na Ziemi, w Czyśćcu i w Niebie. Dlatego święto z 1 listopada jest treściowo połączone z wypadającym 2 listopada Dniem Zadusznym, czyli Wspomnieniem Wszystkich Zmarłych.
Chrześcijanie z pierwszych wieków nie oddawali czci żadnym świętym. Najwcześniej rozpoczął się kult Matki Boskiej.
Ok. IV wieku w Edessie (dziś Şanlıurfa w Turcji) zaczęto wspominać męczenników chrześcijańskich. Zwyczaj ten zaczął być obchodzony także w pozostałych częściach Kościoła, jednak wówczas wypadał w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego.
Pod koniec VI wieku papież Grzegorz I Wielki wykreślił wspomnienie męczenników z kalendarza liturgicznego.
Uroczystość 1 listopada
1 listopada 741 roku papież Grzegorz II ufundował oratorium w bazylice św. Piotra na Watykanie in honorem Salvatoris, sanctae Dei genitricis semperque virginis Mariae dominae nostrae, sanctorumque apostolorum, martyrum quoque et confessorum Christi, perfectorum iustorum, czyli ku czci Zbawiciela, Maryi, apostołów, męczenników i wyznawców.
W całym Kościele uroczystość Wszystkich Świętych zaczęto obchodzić 1 listopada, decyzją Grzegorza IV, w 835 roku.
Data, którą wybrano, nie jest przypadkowa. Wypada ona dzień po zwyczajowych pogańskich uroczystościach ku czci zmarłych, które były szczególnie obchodzone na terenie Wysp Brytyjskich już od neolitu (na terenach irlandzkich nazywano je Samhain – „koniec lata”, walijskich – Nos Galan Gaeaf, czyli „wieczór zimowy”, anglosaskich – Blodmonath, czyli „krwawy miesiąc”). W świecie słowiańskim w tym czasie obchodzono z kolei opisane przez Adama Mickiewicza Dziady.
Ustanowienie święta w tym okresie pozwoliło „bezboleśnie” podmienić święta pogańskie na kościelne. Dzień przed dniem Wszystkich Świętych zaczęto obchodzić Wigilię Wszystkich Świętych, która dziś znana jest pod nazwą Halloween (o tym, że Halloween ma chrześcijańskie korzenie przeczytacie TUTAJ).
Dogmat o obcowaniu świętych
Uroczystość ku czci Wszystkich Świętych wyróżnia Kościół Katolicki. M.in. protestanci nie mają dogmatu o obcowaniu świętych i modlą się jedynie bezpośrednio do Boga, a nie za pośrednictwem świętych.
W wierze katolickiej dogmat ten opiera się na konkretnych fragmentach w Piśmie Świętym – zarówno w Nowym, jak i Starym Testamencie.
Np. w Starym Testamencie Abraham wstawia się za mieszkańcami Sodomy (Rdz 18, 22-28), a Mojżesz za Izraelitami, którzy dopuścili się bałwochwalstwa (Wj 32, 31-35). W Nowym Testamencie jako przykład modlitwy wstawienniczej wymienia się modlitwę Jezusa w Ogrójcu (J 17, 20-26).
Dodatkowo w Liście do Hebrajczyków natchniony autor pisze o jedności Kościoła na Ziemi i w Niebie. Czytamy tam, że „przystąpiliście do góry Syjon, do miasta Boga żyjącego, do Jeruzalem niebieskiego, do niezliczonej liczby aniołów, na uroczyste zebranie, do Kościoła pierworodnych, którzy są zapisani w niebiosach, do Boga, który sądzi wszystkich, do duchów sprawiedliwych, które już doszły do celu, do Pośrednika Nowego Testamentu Jezusa, do pokropienia Jego Krwią” (Hbr 12,22-24).
Obchody Wszystkich Świętych w Polsce
1 listopada jest w Polsce dniem wolnym od pracy. W tym dniu Polacy zwyczajowo odwiedzają cmentarze i modlą się przy grobach swoich bliskich zmarłych.
Dzień ten był ustawowo wolny także w PRL-u, jednak wówczas nazywano go Dniem Zmarłych i Poległych i oddzielano od święta kościelnego, które wypadało w tym czasie.