Po dwudniowych negocjacjach wysłannika prezydenta USA Donalda Trumpa, Johna Coale’a, z przywódcą Białorusi Alaksandrem Łukaszenką białoruski reżim w sobotę zwolnił z więzień 123 więźniów politycznych z różnych krajów i deportował ich na Litwę i Ukrainę . Wśród zwolnionych nie ma Andrzeja Poczobuta, działacza Związku Polaków na Białorusi.
„W ramach porozumień zawartych z prezydentem USA Donaldem Trumpem i na jego wniosek, w związku ze zniesieniem bezprawnych sankcji wobec przemysłu potasowego Republiki Białorusi, nałożonych przez administrację Bidena, oraz w związku z praktyczną realizacją procesu znoszenia innych bezprawnych sankcji wobec Republiki Białorusi, głowa państwa podjęła decyzję o ułaskawieniu 123 obywateli różnych krajów, skazanych na mocy prawa Republiki Białorusi za popełnienie różnych przestępstw – szpiegostwa, terroryzmu i ekstremizmu” – oświadczyło biuro prasowe prezydenta Białorusi.
Łącznie, wliczając decyzje podjęte przez Łukaszenkę pod koniec listopada, liczba ułaskawionych osób wynosi obecnie 156. Wśród nich są obywatele Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych, Litwy, Ukrainy, Łotwy, Australii i Japonii – poinformowała służba prasowa Łukaszenki.
Z więzień zwolnieni zostali opozycjonistka Maryja Kalesnikawa, laureat Pokojowej Nagrody Nobla Aleś Bialacki, niedoszły kandydat na prezydenta Białorusi Wiktar Babaryka, działacz „Wiasny” Uładź Łabkowicz.
Według mediów i obrońców praw człowieka zwolnieni także zostali m.in. obywatel Polski Roman Gałuza, obywatel Australii Aleksandr Syryca, obywatelka Łotwy Anna Sokolenko, obywatelka Litwy Maria Batalonok, a także obywatel Japonii Masatoshi Nakanishi, obywatele Białorusi Ilja Kniaziew, Aleksandr Feduta i Wiaczesław Papso, prawnik Maksim Znak, obrońca praw człowieka Władimir Labkowicz oraz redaktorka największego białoruskiego portalu TUT.BY Maryna Zołotowa.
„Tak, potwierdzamy uwolnienie Alesia Bialackiego, naszego laureata Nagrody Nobla, naszego bohatera. Już wkrótce będziemy mogli go powitać z powrotem na wolności. Widziałam też film z Maryją Kalesnikawą. Wygląda na bardzo energiczną, pogodną, silną i niezłomną” – skomentował doradca dyplomatyczny Swiatłany Cichanouskiej, Denis Kuczyński.
Szczegóły dotyczące pozostałych uwolnionych więźniów, jak powiedział, zostaną podane później. Dodał, że wszyscy uwolnieni więźniowie polityczni są teraz bezpieczni i przebywają poza granicami Białorusi.
„Właśnie przekroczyliśmy granicę z Białorusi na Litwę – prezydent USA Donald Trump, John Coale i Departament Stanu uratowali 123 więźniów politycznych, a ja przeprowadziłam wywiad z prezydentem Łukaszenką” – napisała w swoim X dziennikarka Greta Van Susteren, żona Coale’a.
Dziewięciu więźniów politycznych, uwolnionych w sobotę przez władze w Mińsku, zostało wysłanych z Białorusi do Wilna – podała ambasada USA w stolicy Litwy. W tej grupie znajduje się Bialacki.
114 cywilnych więźniów, uwolnionych w sobotę przez władze Białorusi, przekazano do Ukrainy; odbyło się to na wniosek i przy wsparciu partnerów amerykańskich – oświadczył ukraiński Sztab Koordynacyjny ds. Jeńców Wojennych.
„Dziś między Ukrainą a Białorusią odbyła się operacja przekazania cywilnych osób. W wyniku wcześniejszych ustaleń oraz skutecznych negocjacji ze stroną białoruską, na wniosek i przy wsparciu partnerów amerykańskich oraz dzięki pracy Koordynacyjnego Sztabu ds. Traktowania Jeńców Wojennych, Ukrainie przekazano 114 cywilnych obywateli, wśród których są Ukraińcy przetrzymywani na terytorium Republiki Białorusi” – oświadczył sztab w komunikatorze Telegram.
W komunikacie wyjaśniono, że najmłodszy uwolniony Ukrainiec ma 25 lat. On i inni Ukraińcy to cywile zatrzymani na Białorusi i oskarżani o rzekomą współpracę z ukraińskimi służbami specjalnymi – wyjaśniono.
Sztab zaznaczył, że Ukrainie przekazano również obywateli Białorusi, którzy byli więzieni z powodów politycznych i odbywali wieloletnie wyroki. Wśród nich znajdują się znani białoruscy działacze społeczni i polityczni, m.in. Maria Aleksandrowa, Wiktar Babaryka, dziennikarka Maryna Zołotowa i inni. Zwolnieni obywatele Białorusi – po udzieleniu im niezbędnej pomocy medycznej i zgodnie z ich wolą – zostaną przetransportowani do Polski oraz Litwy.
Fundusz Solidarności BYSOL rozpoczął akcję zbiórki na pomoc uwolnionym więźniom politycznym. Celem jest zebranie 123 tys. euro, po 1000 euro dla każdego. Cały dochód zostanie przekazany uwolnionym więźniom politycznym.
Wśród zwolnionych z więzienia jest obywatel Polski Roman Gałuza, skazany na Białorusi za zdradę stanu. „Cieszymy się, że wśród osób, które odzyskują wolność, jest obywatel Polski oraz Aleś Bialacki. Razem z partnerami nie ustajemy w dążeniach do tego, by uwolniono także Andrzeja Poczobuta” – skomentował rzecznik polskiego MSZ Maciej Wewiór.
Jak poinformował portal „Nasza Niwa” Andrzej Poczobut otrzymał od władz Białorusi propozycję napisania prośby o uwolnienie, ale odmówił, ponieważ nie chce apelować do Alaksandra Łukaszenki.