Najnowszy raport „Economic Freedom of the World: 2025”, opublikowany przez Instytut Cato we współpracy z Fraser Institute, maluje ponury obraz stanu globalnej gospodarki. Poziom wolności gospodarczej na świecie gwałtownie spadł. Właściwie wszystko, co udało się osiągnąć w drugiej dekadzie XXI wieku, poszło z dymem. Jako główną przyczynę autorzy wskazują bezprecedensową ingerencję władzy w wolności obywatelskie w imię „walki z koronawirusem”.
Analiza danych ze 165 krajów i terytoriów (za rok 2023) nie pozostawia złudzeń. Trzy lata z rzędu wskaźniki wolności gospodarczej pikowały, cofając świat do poziomu ostatnio widzianego ponad dziesięć lat temu. Gwałtowny wzrost wydatków rządowych, eskalacja regulacji oraz nowe bariery w handlu międzynarodowym, wprowadzone pod pretekstem „walki z koronawirusem”, trwale ograniczyły swobodę ekonomiczną obywateli i przedsiębiorców.
„Obserwowany spadek to nie tylko statystyka, to realne naruszenie fundamentalnych praw człowieka do wolnego wyboru i dobrowolnej wymiany” – komentuje Ian Vásquez, wiceprezes Instytutu Cato i współautor raportu.
„Skutki tych decyzji politycznych odczuwamy wszyscy poprzez wolniejszy wzrost i mniejsze szanse na poprawę bytu” – dodaje.
Mapa wolności: kto zyskuje, a kto traci? Polska daleko w tyle
Mimo ogólnego negatywnego trendu, czołówka rankingu pozostaje bastionem wolnorynkowych zasad. Liderami niezmiennie są Hongkong i Singapur, a za nimi plasują się Nowa Zelandia, Szwajcaria oraz Stany Zjednoczone. Warto jednak zaznaczyć, że nawet w Hongkongu odnotowano spadek wskaźników wolnościowych – autorzy raportu wiążą to z narzuceniem przez Chiny nowej ustawy o bezpieczeństwie narodowym.
Polska w najnowszym zestawieniu zajęła 37. miejsce, a biorąc pod uwagę rubrykę mnogość regulacji – dopiero 76. miejsce.
Na szarym końcu listy znalazły się państwa pogrążone w kryzysie, takie jak Algieria, Sudan, Zimbabwe i Wenezuela, gdzie interwencjonizm państwowy niemal całkowicie zniszczył gospodarkę.
Dobrobyt rodzi się z wolności
Raport po raz kolejny dowodzi, że istnieje bezpośredni i nierozerwalny związek między wolnością gospodarczą a jakością życia obywateli. Dane są jednoznaczne.
Dochód: Średnie PKB na mieszkańca w krajach z górnej ćwiartki rankingu wynosi $66,434. W krajach z dolnej ćwiartki to zaledwie $10,751.
Oczekiwana długość życia: W krajach o wysokim poziomie wolności gospodarczej wynosi 79 lat, a w najbardziej represyjnych gospodarczo – 62 lata.
Ubóstwo: W krajach o niskim poziomie wolności skrajne ubóstwo dotyka populację aż 30-krotnie częściej.
Wnioski płynące z raportu „Economic Freedom of the World: 2025” są jasnym sygnałem ostrzegawczym. Ograniczanie wolności gospodarczej prowadzi do długofalowych, negatywnych konsekwencji, hamując rozwój i odbierając ludziom szansę na lepsze życie.