Rząd chce zmian w ustawie o zasadach użycia sił zbrojnych poza granicami państwa. Zgłoszony przez resort obrony projekt ma pozwolić Polsce na podejmowanie samodzielnych decyzji o zestrzeliwaniu rosyjskich dronów nad terytorium Ukrainy i Białorusi – w ramach prawa do samoobrony. Jest on procedowany w trybie przyspieszonym.
Projekt resortu obrony zakłada nowelizację ustawy o misjach wojskowych, która ma umożliwić Polsce podejmowanie samodzielnych decyzji ws. zestrzeliwania rosyjskich obiektów, w tym dronów, nad terytorium Ukrainy i Białorusi – bez konieczności uzyskania wcześniej zgody NATO, Unii Europejskiej czy państwa przyjmującego. MON odwołał się przy tym do prawa do obrony z Karty Narodów Zjednoczonych. Projekt został zgłoszony pod koniec czerwca 2025 r. Trafił do Rządowego Centrum Legislacji. Jest on procedowany w ramach tzw. szybkiej ścieżki.
Aktualne przepisy obowiązują w Polsce od lutego 2022 r. Wprowadzono je na dzień przed pełnoskalowym atakiem Rosji na Ukrainę. Dodano wówczas art. 2a, który mówi, że użycie Sił Zbrojnych RP poza granicami naszego kraju „może nastąpić na podstawie decyzji właściwego organu Unii Europejskiej, a także zaproszenia lub zgody państwa przyjmującego”. A zatem rząd nie może samodzielnie takiej decyzji podjąć. Teraz ma się to zmienić.
Wcześniej obowiązywał art. 2, który stanowił, że o użyciu polskich sił zbrojnych poza granicami decyduje Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów w czterech przypadkach – konfliktu zbrojnego lub wzmocnienia sił państwa sojuszniczego, misji pokojowej, akcji przeciwdziałania terroryzmowi lub ewakuacji obywateli.
Teraz projekt MON zakłada pozostawienie art. 2a, ale w zmienionym brzmieniu – mianowicie ma stanowić, że użycie sił zbrojnych poza granicami Polski może nastąpić „na podstawie niezbywalnego prawa do samoobrony, o którym mowa w art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych”. Zapis dotyczący organizacji międzynarodowych oraz zgody państwa przyjmującego ma znaleźć się dopiero w dalszej części.
Według art. 51 Karty Narodów Zjednoczonych nic w Karcie „nie może uchybiać niepozbywalnemu prawu do samoobrony indywidualnej lub zbiorowej w przypadku napaści zbrojnej na któregokolwiek członka Narodów Zjednoczonych, zanim Rada Bezpieczeństwa nie podejmie niezbędnych zarządzeń w celu utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Środki podjęte przez członków w wykonaniu tego prawa do samoobrony będą natychmiast podane do wiadomości Radzie Bezpieczeństwa i w niczym nie mogą uszczuplać władzy i odpowiedzialności Rady Bezpieczeństwa, wynikających z niniejszej Karty, do podejmowania w każdym czasie takiej akcji, jaką ona uzna za niezbędną do utrzymania lub przywrócenia międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa”.