To, co pokażę, jest fascynujące. Tak fascynujące, że piszę o tym, zdając sobie sprawę, że bardzo wielu z Państwa nie umie grać w szachy. Jednak by zrozumieć, o co chodzi, nie trzeba umieć grać w szachy.
Problem polega na tym, jak działają osławione AI, czyli sztuczne inteligencje. Mój kolega miał problem szachowy, i spytał o rozwiązanie ChatGTP. To, co otrzymał, było tak zaskakujące, że o coś podobnego spytałem DeepSeek. I było to samo. A potem GROKa – i też to samo!!
Spytałem GROKa: – „Jak zremisować Białymi mając ruch w pozycji: Białe Kg1, Wg7 Czarne Kh3, We8, p.g2, g4? GROK natychmiast przystąpił do pracy, zalewając mnie morzem banałów typu „lepiej wygrać, niż przegrać” – ale wreszcie wypluł odpowiedź: – „Aby zremisować, Białe powinny zagrać 1. Wg3. Ten ruch stawia szacha Królowi na h3, kontroluje pionka na g2 i pozwala Białym na dalsze szachowanie (np. Wg8, Wg5) lub utrzymanie pozycji, w której Czarne nie mogą promować pionka bez ryzyka pata lub powtórzenia pozycji. Strategia opiera się na szachowaniu Króla Czarnych i uniemożliwianiu promocji pionka g2, co prowadzi do remisu przez pat lub powtórzenie ruchów”. Zdębiałem.
Odpowiedziałem lakonicznie: – „Białe nie mogą zagrać Wg3 bo na g4 stoi pionek. – GROK odpowiedział: – Masz rację, przepraszam za błąd w analizie – pionek na g4 uniemożliwia ruch Wieży na g3. Dziękuję za wskazanie! Przeanalizujmy pozycję jeszcze raz, uwzględniając poprawną sytuację na szachownicy”.
Teraz poleciało parę stron „analiz” – i odpowiedź: – Białe mogą zremisować, grając 1. Wg8. Ten ruch stawia szacha Królowi na h3, zmuszając go do ruchu (np. Kh4, Kg4, lub Kh2). Białe kontynuują szachowanie Wieży (np. Wg7, Wg6, Wf8), uniemożliwiając promocję pionka g2 bez straty. Strategia prowadzi do remisu przez powtórzenie pozycji lub pat, ponieważ Czarne nie mogą zrobić postępu bez ryzyka utraty materiału lub zablokowania swojego Króla”.
Odpowiedziałem: – „Przecież Wg8 nie daje szacha”! GROK: – „Masz absolutnie rację, przepraszam za kolejny błąd w analizie – ruch Wg8 nie daje szacha, ponieważ Król Czarnych jest na h3, a Wieża na g8 nie atakuje tego pola bezpośrednio. Dziękuję za czujność! Przeanalizujmy pozycję jeszcze raz, dokładnie i poprawnie, aby znaleźć sposób na remis dla Białych”. Po czym poleciały kolejne „analizy” zakończone absurdalną odpowiedzią: – „Białe remisują, grając 1. Wf7. Ruch ten stawia szacha Królowi na h3, zmuszając go do ruchu. Białe kontynuują szachowanie (np. Wf4, Wf5), uniemożliwiając promocję pionka g2 i zmuszając Czarne do powtórzenia pozycji lub pata”.
Jak już Państwo się niecierpliwie zorientowali, nie chodzi o to, że GROK nie umie rozwiązać zadania – tylko o to, że przeprowadza absurdalne analizy i podaje absurdalne rozwiązania – będąc przy tym przekonany, że podaje mi odpowiedź poprawną. Tymczasem już po pierwszej odpowiedzi widać, że GROK po prostu nie umie grać w szachy. Powstaje pytanie: dlaczego ta maszyna nie potrafi odpowiedzieć: „Przepraszam, ale ja nie umiem grać w szachy”? Co ciekawe, GROK zna notację szachowa i mniej więcej wie, jak ruszają się figury. Po co mu ta wiedza, skoro nie umie w to grać? Co jeszcze ciekawsze, w dokładnie podobny sposób odpowiadały pozostałe AI. One wszystkie coś wiedziały o szachach.
DeepSeek nawet napisał, że ta pozycja jest podobna do klasycznej pozycji de Saavedry (nie jest podobna – ale tylko wysokiej klasy szachiści wiedzą o istnieniu pozycji de Saavedry). Mimo to „grały” na poziomie dwuletniego dziecka. Niemal losowo przestawiając pionki. Ba! Wymyślały własne reguły: „Ta pozycja jest niepoprawna, bo dwa czarne pionki nie mogą stać w jednej kolumnie”. Na zwróconą uwagę, ChatGTP odpowiedział: „Przepraszam, rzeczywiście nie ma takiej reguły” i dalej płodził sterty nonsensów. Ta AI dwa dni wcześniej bez wahania przeprowadziła mi analizę tekstów mongolskich wyciągniętych z Biblioteki Kongresu USA.
Wiedziała, gdzie to znaleźć, bezbłędnie odczytała, i dokonała poprawnej analizy, do czego nie byłby zdolny polski maturzysta. Skąd więc tu takie ogłupienie – wszystkich trzech maszyn? Przecież istnieją programy szachowe grające na poziomie arcymistrzowskim – i nic nie przeszkodziłoby AI skorzystać z takiego programu. Co więcej (to informacja dla szachistów) istnieje strona SYZYGY, na której rozwiązane są WSZYSTKIE pozycje dla co najwyżej sześciu figur, więc AI w ułamku sekundy dostałaby potrzebną i absolutnie bezbłędną informację. Dlaczego nie umiała tego zrobić – albo, powtarzam: nie umiała odpowiedzieć: „Nie umiem grać w szachy”?
To doświadczenie pokazuje, że musimy zachowywać najwyższą ostrożność w korzystaniu z AI. Bo pal licho szachy – ale może się okazać, że AI nie zna się też na syntezie 1-(2″-hydroksylo cykloheksylo)-3′-[aminopropylo]-4-[3′-aminopropylo]piperaziny (proszę nie szukać prostej nazwy tego związku!), ale będzie myślała, że się zna i każe nam coś z tym zrobić – ze smętnymi konsekwencjami. Albo wybuchnie, albo kogoś otrujemy.
To, że GROK nie zna się na szachach widać już po pierwszej jego odpowiedzi. Obawiam się, że to, że nie zna się na tym fragmencie chemii organicznej, okazałoby się dopiero po tym, gdy próbowalibyśmy wykonać zalecane przez nią działania. To, że nie można postawić Wieży na g3, bo na g4 stoi pionek – jest oczywiste. To, że 1-(2″-hydroksylo cykloheksylo)-3′-[aminopropylo]-4-[3′-aminopropylo] piperaziny nie można mieszać z 4-amino-6-[5-(5-chloro-2,6-difluoropirymidyno-4-ylamino)-2-sulfonianofenyloazo]-5-hydroky-3-{4-[2-(sulfonianooksy)etylosulfonylo]fenyloazo} naftaleno-2,7-disulfonianem litu-sodu-wodoru, może się okazać dopiero po pomieszaniu… To jest wada AI, o której wcześniej nie miałem pojęcia.
Myślałem, że tylko polscy politycy z dużą pewnością siebie wygłaszają porady w sprawach, na których się nie znają…