5 listopada 2024 roku Amerykanie pójdą do urn, by wybrać nowego prezydenta. W wyścigu zmierzą się obecna wiceprezydent Kamala Harris z Partii Demokratycznej oraz były prezydent Donald Trump reprezentujący Republikanów. Moment ogłoszenia zwycięzcy może nie być tak oczywisty, jak mogłoby się wydawać.
Jeszcze kilka dni temu sondaże wskazywały na przewagę Donalda Trumpa w tzw. stanach „wahających się”, ale obecne badania pokazują wyrównany wyścig między kandydatami. To może oznaczać konieczność dodatkowego przeliczania głosów w niektórych regionach ze względu na minimalne różnice między kandydatami.
Dodatkowym czynnikiem wpływającym na tempo liczenia głosów są zmiany w procedurach wyborczych wprowadzone od 2020 roku. Dotyczy to wszystkich siedmiu kluczowych stanów „wahających się”, które ostatecznie zadecydują o wyniku wyborów. W niektórych z nich liczenie będzie bardziej skrupulatne, a więc zajmie więcej czasu.
Z drugiej strony, w porównaniu z wyborami w 2020 roku, które odbywały się w czasie ogłoszonej pandemii koronawirusa, znacznie mniej osób zagłosuje korespondencyjnie, co w teorii powinno przyspieszyć podanie oficjalnych wyników w danych stanach.
Zasady liczenia głosów
Zazwyczaj najpierw liczone są głosy oddane w dniu wyborów, następnie karty z głosowania przedterminowego i korespondencyjnego, a na końcu głosy z zagranicy i z wojska. Liczenie głosów na ogół polega na wprowadzaniu każdej z kart do elektronicznych skanerów.
Każdy ze stanów ma swoje zasady liczenia głosów. Na przykład w Pensylwanii następuje automatyczne ponowne przeliczenie głosów w całym stanie w sytuacji, jeśli różnica między głosami oddanymi na zwycięzcę i przegranego wynosi pół punktu procentowego.
Kiedy poznawaliśmy zwycięzców wyborów prezydenckich w USA w ubiegłych latach?
Dla porównania, w 2020 roku amerykańskie stacje telewizyjne ogłosiły zwycięstwo Joe Bidena dopiero w sobotę 7 listopada, cztery dni po wyborach. Decydujące okazały się wtedy głosy z Pensylwanii, stanu dysponującego 19 głosami elektorskimi, gdzie przewaga stopniowo przechylała się na stronę Demokratów.
Historia pokazuje różne scenariusze ogłaszania wyników. W 2016 roku zwycięstwo Donalda Trumpa ogłoszono około godziny 3:00 nad ranem czasu wschodniego następnego dnia po wyborach (godz. 9 w Polsce). Z kolei w 2012 roku Barack Obama został uznany za zwycięzcę jeszcze przed północą w dniu głosowania.
Najbardziej dramatyczny przypadek miał miejsce w 2000 roku, kiedy to wyścig między Georgem W. Bushem a Alem Gorem rozstrzygnął się dopiero 12 grudnia. O wyniku zadecydował Sąd Najwyższy USA, który nakazał zakończenie ponownego liczenia głosów na Florydzie, co przypieczętowało zwycięstwo Busha.
Stany „wahające się”. O której kończy się głosowanie?
USA podzielone są na różne strefy czasowe. Podczas gdy we wschodnich stanach USA pierwsze lokale wyborcze zostaną zamknięte o godz. 18 EST (północ w Polsce) we wtorek, to w zachodnich głosowanie potrwa do godz. 1 EST w środę (godz. 7 w Polsce).
Stany „wahające się” to Arizona (11 elektorów), Georgia (16), Michigan (15), Nevada (6), Karolina Północna (16), Pensylwania (19) oraz Wisconsin (10). Jak to rozkłada się czasowo?
19:00 EST (1:00 w Polsce) – Lokale zamykają się w Georgii i pięciu innych stanach oraz częściowo w dwóch kolejnych stanach.
19:30 EST (1:30 w Polsce) – Poznamy wstępne wyniki z trzech kolejnych stanów, w tym z Karoliny Północnej.
20:00 EST (2:00 w Polsce) – Koniec głosowania w Pensylwanii, 15 innych stanach i Dystrykcie Kolumbii, a także częściowo w Michigan i czterech innych stanach.
21:00 EST (3:00 w Polsce) – Wszystkie pozostałe lokale wyborcze zamykają się w Michigan. Głosowanie zakończy się również w Arizonie, Wisconsin i 12 innych stanach.
22:00 EST (4:00 w Polsce) – Lokale wyborcze są zamykane w Nevadzie i dwóch innych stanach oraz częściowo w dwóch innych.
Kiedy poznamy wyniki wyborów w USA i kiedy zostanie zaprzysiężony nowy prezydent?
Aby zostać prezydentem-elektem, kandydat musi zdobyć co najmniej 270 głosów elektorskich.
Przy wyrównanej rywalizacji scenariusze są naprawdę różne. Mało prawdopodobne jest ogłoszenie zwycięzcy w noc wyborczą. Być może rezultat poznamy następnego dnia rano, ale nie można też wykluczyć sytuacji, w której oczekiwanie na ostateczny wynik wyborczy potrwa kilka dni lub nawet tygodni.
Prezydent-elekt rozpocznie swoją kadencję po zaprzysiężeniu 20 stycznia 2025 roku. Będzie to 60. inauguracja prezydencka w historii USA.
